Borsada Para Kazanma

Borsadan para kazanmak için öncelikle borsa ve ilgili kavramların öğrenilmesi iyi bir başlangıç olacaktır. Borsa çok riskli bir ortamdır. Bu sebeple öncelik kaybetmemektedir. Öğrenmenin en önemli aşamalarından birisi uygulamadır. Bu sayfayı ve sitedeki analiz örneklerini inceledikten sonra hala borsaya girmek istiyorsanız, ilk aşamada bir yatırım danışmanı yardımıyla az miktarda parayla yatırım denemeleri yapmanız daha güvenli olabilir. Umarız deneyimli bir borsacı tarafından hazırlanan bu sayfa ve web sitemiz, “borsadan nasıl para kazanılır?” sorusuna iyi bir yanıt vermiş olur.

Borsa Nedir? Borsadan Nasıl Para Kazanılır?

Borsa, şirketlerin hisse senetlerinin elektronik ortamda (internet üzerinden) alınıp satılabildiği yerdir. Borsada işlem yapmak, ev, arsa (gayrimenkul), araba alıp-satmaya benzer. Ancak şirketin tamamını alamayacağımız için paramızın yettiği kadarına ortak oluruz.

Hisse senetlerini, aldığımız fiyatın üstünde satarsak KAR, altında satarsak zarar ederiz. Gayrimenkul vb. alıp satmaya göre en büyük farkı muhtemelen hızlı bir şekilde paraya dönüştürülebilmeleridir. Yani hisse almak ta satmak ta anlık olarak gerçekleştirilebilir. Tabi o sırada hem alıcı hem de satıcı olması gerekir.

Hisse Senedi Nedir?

İlgilendiğimiz şirketlerin hisse senetlerini borsada alabilmemiz için öncelikle şirketin borsaya açılmış olması ve dolayısıyla da şirketi temsil eden senetlerin borsada bulunması gerekir. Peki hisse senedi nedir? Şirketler, kredi almak ya da borçlanmak yerine bir bölümlerini temsil eden payları para karşılığında halka satarlar (arz ederler). Bu payların her birine hisse senedi denir. Örnek olarak elinizdeki bir malın %40’ını sattığınızı düşünün. Benzer şekilde şirket sahipleri de şirket için bir değer belirleyip bunu paylara bölebilirler. Sonra da %40 ını halka satarlar. Bu oran elbette değişkendir. Her bir pay için bir fiyat belirlenir. Bu payları satın alanlar da hisseleri oranında şirkete ortak olurlar.

Halka arz sırasında şirket, mevcut sermayesini arttırır. Yani şirketi büyütür. Artış miktarını da halka hisse satarak almış olur. Dolayısıyla yukardaki örneği düşünürsek büyütülen şirketin %40 ını halka arz etmiş olurlar. Hisseleri alan bizler de şirketin ortakları oluruz. Borsa İstanbul’da bu şekilde halka arz aşamasını geçmiş ve işlem görmekte olan, hisse senetlerini alıp-satabileceğiniz 400’den fazla şirket vardır.

Aşağıda örnek olarak Kafein Yazılımın 2018 yılındaki halka arzına ilişkin bilgiler gösterilmiştir. Borsaya girişi 2018 olduğu için önceki yıllarda bu hisseyi borsada alıp-satmak mümkün değildi. Bu durumda hissenin fiyat grafiklerine baktığınızda halka arzdan önceki tarihlere ait fiyatlar göremeyeceksiniz. Tablonun her satırında verilen bilgiler üstünde önce bir süre düşünün. Bunu yaparken kendinizi şirketin sahibinin yerine de koyun ki farklı açılardan da değerlendirebilin. Hatta şirketin çalışanlarını ya da ilerde çalışabileceklerin nasıl etkilenebileceklerini de düşünün. Bunları yaptıysanız şimdi detayları anlamaya çalışalım ve hisse senedi kavramı iyice pekişsin.

Halka arzdan önce Kafein Yazılım, 11 milyon adet hisse değerindedir. İlave 7 milyon hisse halka arz edilmiştir. Böylece şirket, arzdan sonra toplam 18 milyon adet hisse ile temsil edilecektir. Buna şirketin ödenmiş sermayesi de denir. Ya da borsada buna kısaca şirketin sermayesi denir. Halka arz oranı, 7/18=%38.89 dir. Her hisseye biçilen değer 4.45 TL olmuştur ve tamamı satılmıştır. Şirketin sermayesi (hisse adedi) ile hisse fiyatı çarpıldığında da şirketin piyasa değeri (PD) belirlenebilir. Borsada hisse fiyatları sürekli değişebildiği için piyasa değeri de değişecektir. Şimdilik bunu bir kenara bırakıp hisse nedir konusuna odaklanmaya devam edelim.

Hisse senedi değeri belirlenirken şirketin varlıkları, kar edebilme gücü ve aynı sektördeki diğer hisselerin belli rasyolara göre değerleri baz alınmıştır. Halka arzın büyüklüğü 7.000.000 X 4.45 =31.150.000 TL dir. Yani şirketin kasasına 31 milyon TL’den fazla nakit girişi sağlanmıştır. Halka arzdan hisse senedi almak isteyen yatırımcılar, aracı kurumlarına başvurarak ve gerekli ödemeyi yaparak senet alabilmektedirler. Bu noktadan sonra halka arz edilmiş ve borsada alınıp satılabilen hisselerden örneklerle açıklamalara devam edeceğiz.

Hisse Senedi Fiyatları Sürekli Değişebilir

Borsaya açıldıktan sonra şirketlerin performansına göre hisseler her gün fiyatlandırılır. Gelen talebe göre fiyatlar dinamik bir şekilde değişir. Örneğin şu anda Türk Hava Yolları (thyao borsa kodlu) hisseleri 14.15 TL, ARÇELİK (arclk kodlu) 19.38 TL, Kardemir D (krdmd) 2.38 TL fiyatlarla işlem görmektedir. 1000 tane THY hissesi almak isteyen birisi 14150 TL, aynı sayıda ARÇELİK için 19380 TL, ve 1000 tane KRDMD içinse 2380 TL bulundurmalıdır.

Diyelim ki bir yatırımcı elindeki THY hisselerini 14.15 ten satışa koydu. Borsa tabiriyle 14.15 seviyesine 14.15 kademesi de denir. O kademedeki tüm hisseler alındıktan sonra bir üst seviyede hisse satışı var mı ona bakılır. Alıcılar arzulu ise o kademeyi de temizlerler. Bu durumda hisse fiyatları 14.16, 14.17, … şeklinde yükselmeye başlar. Alıcılar çok istekli olursa bir gün içinde bu şekilde yaklaşık %10 luk yükseliş olabilir. Satışa konulan hisselerin tamamı alındığında hissenin tavan yaptığı söylenir. Sizin gibi başka bir borsa yatırımcısı elindeki THY hisselerini satışa koymadığı takdirde o gün alacak hisse bulamazsınız. Satış tarafında 0 hisse görünür. Ama ertesi gün durum değişebilir.

Satıcıların güçlü olduğu senaryoda ise alışlar karşılanamayabilir ve bu sefer hisse düşmeye başlar. Aşağı kademelerdeki alıcılara mal verilir. Alıcı kalmadığında da hisse taban yapmış olur. Borsada yükseliş ve düşüşler olağandır. Ancak hisse senedi sayısı çok olan hisse senetlerinde tavan/taban durumları kolay kolay yaşanmaz. Yani genelde alıcı ve satıcı vardır. Hisse senedi sayısı az olan spekülatif hisselerde ya da manipülasyon yapılanlarda normal olmayan hareketler olabilir.

Borsacılar için Önemli Websiteleri: https://www.borsanalist.com/onemli-web-siteleri

Kademeler – Hisse Nasıl Alınır?

Aşağıda İHLAS grubunda yer alan 5 hisseye ait kademe bilgileri gösterilmektedir. Her hisse ile ilgili alıcı ve satıcı bilgileri kendi kolonlarında bulunmaktadır. Örneğin bu ekran görüntüsünün alındığı sırada İHEVA 47 kuruştan işlem görmektedir. O sırada 46 kuruştan 2.958.197 adetlik alış beklemektedir. Alış emirleri aynı kişiye ait olabileceği gibi birçok yatırımcıya da ait olabilir. Bu durumda birisi ya da birileri yaklaşık 3 milyon adet İHEVA’yı 46 kuruştan almak istemektedir. Hemen yanında ise birisi ya da birileri 1.449.751 adet İHEVA hisse senedini satmak istemektedir.

Diğer alım ve satım emirleri de alt alta yazılmıştır. Sol tarafta görülen mavi renkli emirler alıcılara, sağda görülen emirler ise satıcılara aittir. Alıcılar sırayla 46, 45, 44, … vb. gibi fiyatlarla alış emirleri girmişler. Aynı şekilde malını satmak isteyenler de 47 kuruştan başlayarak 48, 49, 50, … vb. gibi fiyatlarla satış emirleri göndermişler. Her fiyatın yanında görünen büyük rakamlar, emrin çeşidine göre kaç adet hissenin alınmak ya da satılmak istendiğini göstermektedir. En altta görülen Saat-Lot-Fiyat başlıklı bölüm ise hangi saatte hangi fiyattan kaç adetlik (lot=adet) işlem gerçekleştiğini gösterir.

Hisse Senedi Alıp Satarak Nasıl Para Kazanılır?

Borsadan nasıl para kazanılır sorusuna burdaki örnekle cevap vermeye çalışalım. Diyelim ki biz de borsadan 100.000 adet (İHEVA) hisse almak istedik. Şayet 47 kuruştan alım emri girersek, işlem anında gerçekleşir ve 47.000 TL karşılığında hisseler hesabımıza geçer. Eğer biz de 46 kuruştan almak istersek, verdiğimiz emir, 46 kuruştan alım bekleyen
2.958.197 adetlik alım emirlerinin arkasına eklenir. Ayrıca verdiğimiz alış ya da satış emirlerinde fiyat ve miktar verilerini, emir düzeltme işlemi ile değiştirebiliriz.

Borsadan para kazanmak için satış ta yapmak gerekir. 47 kuruştan aldığınız 100.000 adet hisseyi hemen sonra satış tarafına yazabilirsiniz. Satış emri verdiğiniz fiyatı siz belirlersiniz. Tabi bunda bir sınır vardır. Varsayalım ki 50 kuruştan satış emri girdiniz. Ne olur? 50 kuruşta 2.201.766 adetlik emir bekliyor. Sizinki onların arkasına eklenir. Ayrıca 47, 48, 49 kademelerinde bekleyen emirler de var. O kademelerdeki emirler gerçekleşmeden size sıra gelmeyecektir. Bekleyen satış emirleri:

47 kuruşta 1.449.751
48 kuruşta 2.485.012
49 kuruşta 1.979034
50 kuruşta 2.201.766

O sırada KAP’a bir bildirimle şirketin ihale aldığına dair haber geçildiğini düşünelim. Bu durumda birileri bütün kademelerdeki malı almak isteyebilir. Sırayla 47, 48 ve 49 kuruş alındıktan sonra ancak sizin kademenize sıra gelir. Ama unutmayın sizin verdiğiniz emir de son sıralarda. 50 kuruştaki 2.2 milyon adet te alınırsa sizin 100.000 adetlik hisseniz 50 kuruştan satılabilir. Bu durumda hesabınıza 50.000 TL geçer. 50.000 – 47.000 = 3000 TL kazanmış olursunuz. Negatif senaryoyu da siz düşünün. Örneğin 45 kuruşa satmak zorunda kalma durumunuzda ne olur? Unutmayın alımdan hemen sonra kademelerde bir değişiklik olmazsa satış yapabileceğiniz kademe bir alttakidir!

Riski Dağıtma

Kişi dilerse elindeki para ile değişik şirketlerin hisse senetlerinden alım yapabilir. Yani bir kısmı ile THY hisse senedi, diğer kısmı ile EREĞLİ Demir-Çelik alabilir. Seçebileceği şirket sayısında sınır yoktur. Bu şekilde değişik sektörlerden hisseler seçerek parayı bölmek genelde daha iyi sonuçlar verebilmektedir. Yatırımcı riski dağıtmış olur.

Piyasalar genelde çok riskli olduğu için sadece hisse taşımak yerine bir miktar nakit bulundurmak ta akıllıca olabilmektedir. Bazen hisse senetlerinde sert düşüşler olabilmekte ve elinde nakit bulunduranlar avantajlı olabilmektedir. Naktin bir kısmının döviz olarak değerlendirilmesi de riski düşürmek açısından daha iyi sonuçlar verebilmektedir. Çünkü borsa-faiz-döviz üçgeninde birisi artarken diğerleri düşüşe geçebilmektedir. Örneğin faizler yüksekken yatırımcılar garanti parayı tercih ederek borsadan çıkabilmekte bu da sonuç olarak borsadaki hisselerin fiyatlarının düşmesine sebep olabilmektedir. Bunların dışında altın ve fona yatırım alternatifleri de düşünülebilir. Özellikle kriz ve belirsizlik dönemlerinde güvenli liman olan altının fiyatının dolarla (dövizle) ilişkili olduğu da akılda tutulmalıdır. Bu şekilde farklı yatırım araçlarını kullanarak düşük riskle para değerlendirildiğinde yatırım sepeti yapılmış olur. Buna kısaca ekonomide sepet yapmak ta denmektedir.

Borsada Yatırım Yapma

Hisse senetleri alarak uzun zaman bekleyen kişiler yatırım yapmış olurlar. Doğru zamanlamayla doğru hisse seçimleri yapıldığı takdirde uzun vadeli yatırımın kazandırma potansiyeli yüksektir. Şirketin durumu ve konjonktürel gelişmelerle birlikte hisse fiyatları yükselir. Kriz dönemleri kötü görünse de TEMELi sağlam şirketlerin hisseleri ucuzladığı için iyi fırsatlar yakalanabilir. İyi yönetilen bu tarz şirketler, elde ettikleri KARın bir kısmını da TEMETTÜ olarak yatırımcılarına dağıtırlar. Uzun vadeli yatırımcı hem hissenin yükselişinden hem de dağıtılan TEMETTÜden kazanmış olur.

Borsada Kazanma

Peki borsa uzun vadede kazandırır mı? Bunun kesin cevabı yoktur. Öncelikle manipülasyon yapılan şirketlerden uzak durulmalıdır. Az miktarda alınacaksa da hisse senetlerinin fiyat grafikleri dikkatlice incelenmelidir. Bu tip bazı hisseler yıllarca aynı bölgede aşağı-yukarı giderek aynı hareketleri tekrarlayıp dururlar. Yıllarca bekleyerek zamanınızı boşa harcama riskiniz vardır. Öte yandan borsanın sağlam şirketlerinin hepsinin kazandırdığını da söylemek zordur. Sonuç olarak borsanın performansına, birçok hisse senedinin fiyatları ile hesaplanan ENDEKSlerin (bist30, bist100 vb. gibi) yıllar içindeki değişimine bakarak karar verebiliriz. Borsa İstanbul’da reel bir kıyaslama için de endekslerin dolar ve euro gibi para birimlerine göre artış ve azalışlarına bakarız. Bu şekilde değerlendirdiğimizde uzun vadede TL bazında kazandıran borsamızın, dolar ve euro bazında kaybettirdiği görülmektedir. Tabi bu genel resimdir. Şirket ve sektör özelinde farklılıklar olabilmektedir. Doğru sektör ve şirketlere yatırım yaparsanız endekse göre kat kat daha fazla kazanabilirsiniz. Hangi sektörde hangi şirketler olduğuna aşağıdaki sayfamızdan bakabilirsiniz:

Sektörlere Göre Borsadaki Şirketler

Borsa Nasıl Oynanır?

“Borsa nasıl oynanır? Borsa oynamak nedir?” soruları ise kısa vadeli alım satımlarla ilgilidir. Kişi, aynı gün içinde defalarca alım satım yaparak kazanç elde etmeye çalışır. Zamanla bu durum, yatırımdan çok bir oyuna dönüşür. Bu tarz işlemlerde risk büyüktür. İşlem yapılan hisseler de genelde manipülasyona açık ve birilerinin kontrolündedir. Aslında bu haliyle borsa oynamak bir çeşit kumar masasını andırır. Dolayısıyla da genelde kazanan kasadır. Yani siz değil!

Kişi alıp-sattığı hisse senetlerinin fiyat hareketlerinden faydalanmaya çalışır. Şirketin durumuyla, hisse senedinin gerçek değeri ve yapılan yatırımlarla ilgilenmez. Şirketin elde ettiği KARı yatırımcılara dağıtması da önemli değildir.

“Borsa oynama” tabiri gerçek borsa yatırımcıları tarafından hoş karşılanmaz. Şirketin ürettiğine, sattıklarına, geleceğine ve edilen KAR/ZARARa ortak olunduğu için at yarışı oynama, kumar oynama, iddaa oynama ve benzerleri gibi düşünülmemelidir. Yatırımcı, ortak olduğu için yeri gelir kardan pay alır. Şirket yatırım yapacağı zaman ya da borç ödeme amaçlı sermaye arttırımı yapmak istediğinde ise elindeki hisse oranında şirketi destekleyebilir. Şirket yatırım yapınca daha çok üretir, daha çok satar, daha çok vergi verir ve daha çok insan çalıştırır. Şirketin ayakta kalmasını sağlar, çalışanlarının işlerine devam etmesinde rol oynar. Böylece ekonomiyi ve Türk Lirasını da desteklemiş olur. Bu haliyle borsa, kumar oynamaktan çok uzak bir yapıdır.

Borsa Hesabı Açma

Borsada işlem yapabilmek için banka hesaplarınızı kullanabilirsiniz. Bunun için bankanızla görüşerek gerekli düzenlemeleri yaptırmanız gerekir. Alternatif olarak borsada işlem yapan aracı kurumlarda hesap açtırabilirsiniz.
Bu kurumlar aracıdır ve emirleri borsaya iletirler. Yatırım Finansman Menkul Değerler, Gedik Yatırım, Osmanlı Yatırım vb. gibi birçok aracı kurum vardır. Bu kurumların İnternet web sayfalarını inceleyerek daha fazla bilgi edinebilirsiniz.

Aracı Kurum Seçerken Nelere Dikkat Edilmelidir?

Kurum seçimi yaparken, yapacağınız işlemler için (komisyon verme gibi) ne kadar ücret vereceğinizi öğrenip kıyaslamalar yapmalısınız. Kar ya da zarardan bağımsız olarak her satım işlemi sırasında elde edilen para miktarının bir kısmı komisyon olarak kesilir. Örneğin X kurumu binde birini alırken bir başkası binde üçünü alıyor olabilir. Ayrıca sizin için değeri büyük olan paranızı teslim ettiğiniz kurumun güvenilirliğinin kritik önemde olduğu da unutulmamalıdır.

Borsaya Para Yatırma

Borsa hesabı açtırmak, bankada hesap açtırmak gibidir. Benzer şekilde para yatırabilir ve çekebilirsiniz. Şayet bir aracı kurum vasıtasıyla işlem yapıyorsanız, banka hesabınızdan aracı kuruma EFT ile para gönderebilirsiniz. Aynı şekilde aracı kurumdaki hesabınıza IBAN bilgisini kayıt ettirdiğiniz banka hesaplarınızdan istediklerinize EFT ile para gönderebilirsiniz. Bu işlemler için de genelde bir miktar ücret alınmaktadır.

Hisse Senedi Nasıl Alınır ve Nasıl Satılır?

Hisse senedi almak ve satmak için aracı kurum veya bankaların web sayfalarından hesaba girilerek ya da telefonlara yüklenecek uygulamalarla alım/satım emirleri girilebilmektedir. Android ya da Apple iOS uyumlu uygulamalar, bu kurumların web sayfalarından indirilebilmektedir. Uygulamaların kullanım şekli İnternet Bankacılığı gibidir. Alternatif olarak aracı kurumunuzu telefonla arayarak ta emirlerinizi iletebilirsiniz.

Borsa Oynama Siteleri

Sıklıkla sorulan sorulardan birisi de borsa oynama sitelerinin hangileri olduğudur. İster yatırım diyin ister borsa oynama, alım satım işlemlerinizi banka hesabınızdan ya da borsa hesabı açtırdığınız aracı kurumdan yapabilirsiniz. Hesabınızın olduğu kuruma direkt giderek ya da EFT ile para yatırdıktan sonra dilediğiniz kadar al-sat yapabilirsiniz. Borsa ile ilgili işlemler kısmında hisse alım-satım bölümü olacaktır. Yapmak istediğiniz işlemi, alacağınız/satacağınız hissenin borsa kodunu (kodlar otomatik olarak listelenir) ve kaç adet alacağınızı (paranızın yettiği kadar) girerek işlem yapabilirsiniz. Bazı hisselerde yapılabilecek işlemlerle ilgili kısıtlamalar olabilmektedir. Zaman zaman SPK, yatırımcıları koruma amaçlı olarak, alım yapılan bazı hisselerde aynı gün içinde satışlara izin vermeyebilmektedir.

Hangi Hisseler Kazandırır?

Borsa İstanbul’da 400 den fazla hisse bulunmaktadır. Peki hangi hisselere yatırım yapılmalı? Borsada kazandıran hisseler hangileridir? Bu soruların kesin cevapları yoktur. Yatırımcılar genellikle doğru hisseleri bulmak ve doğru zamanda alım yapmak için TEMEL Analiz ve TEKNİK Analizden faydalanırlar.

Temel Analiz ile bir hissenin değeri hesaplanır. Piyasada oluşan fiyatla, bu değer arasındaki fark, bize hissenin ucuz ya da pahalı olup olmadığı konularında bilgi verir. Şirketin ne kadar borçlu olduğu, bu borçların sorun yaratıp yaratmayacağı, KAR/ZARAR etme potansiyeli hesaplanarak önümüzdeki yıllarda hisse değeri ile ilgili tahminler yapılır. Sektördeki diğer hisselerin durumu ve nasıl fiyatlandırıldıkları da incelenir.

Teknik Analiz ile hisselerin geçmiş fiyat hareketleri bir grafik üstünde incelenir ve gelecekte (kısa ya da uzun vadede) ne yapabilecekleri tahmin edilmeye çalışılır. Trendler takip edilir, indikatörlere bakılır ve hareketli ortalamalardan faydalanılarak hata yapılmamaya çalışılır. Teknik Analist herşeyin grafikte olduğunu düşünür. Temel analize ihtiyaç duymaz. Dolayısıyla şirketle ilgili olumlu ya da olumsuz bir gelişmeyi ve bilançolarını bilmese bile etkilerini fiyat grafiğinde göreceğini kabul eder. İyi bir analist, şirketin henüz açıklamadığı ancak başkaları tarafından bilinerek fiyatlara yansıtılmakta olan gelişmeleri, grafiklerdeki analizleriyle belirleyebilir ve ona göre pozisyonunu ayarlayabilir.

Doğru hisseler Temel Analizle belirlendikten sonra Teknik Analizle alım ve satım yerlerine karar verilmeye çalışılır. Teknik Analizle ilgili bilgi edinmek için “Teknik Analiz Nedir?” konulu sayfalarımızı inceleyiniz:

Teknik Analiz Nedir?

Şirket Bilançolarını Nasıl Bulurum?

Temel analiz yapabilmek için şirketlerin bilançolarına ihtiyaç duyulur. Borsada işlem gören şirketler, 3 ayda bir bilanço açıklarlar. Her döneme çeyrek denir.

1. çeyrek: Ocak, Şubat, Mart
2. çeyrek: Nisan, Mayıs, Haziran
3. çeyrek: Temmuz, Ağustos, Eylül
4. çeyrek: Ekim, Kasım, Aralık

Bilançolar 3 aylık, 6 aylık, 9 aylık ve 12 aylık olarak açıklanırlar ve KAP’ta (Kamuyu Aydınlatma Platformu) yayınlanırlar: https://www.kap.org.tr/tr/bildirim-sorgu Üç, altı ve dokuz aylık bilançolarda her çeyreğe ait veriler de bulunur. Geçmiş yıllara ait çoğu bilanço, KAP’tan indirilebilir.

Peki bilanço nedir? Bilançoda ne gibi bilgiler bulunur? Bir sonraki bölümde bunu bir bilanço örneği ile açıklayacağız. Bilanço hangi döneme aitse şirketin o dönemdeki hasılatı, satılan malların maliyeti, ilgili dönemdeki faaliyetlerinden KAR mı zarar mı ettiği, borçlarının ne kadar olduğu, nakit varlığı, mal varlığı vb. gibi bilgiler bir tablo formatında gösterilir. Aynı bilgiler genelde önceki yılın aynı dönemi için de verilerek karşılaştırma yapılması sağlanır.

Temel Analiz için KAP’tan Bilanço İndirme

KAP’ın İnternet sayfasına: https://www.kap.org.tr gittikten sonra aşağıdaki gibi “Bildirim Sorguları” menüsünden “Detaylı Sorgulama” yı seçerek bilanço indirebilir, bilanço örneklerine ya da tablolarına ulaşabilirsiniz..

Aşağıda Ford Otosan’ın (borsada froto kodlu) son 1 yılda borsaya gönderdiği finansal raporların nasıl listeleneceği gösterilmiştir.

“Ara” tuşuna bastıktan sonra aşağıdaki ekran görüntüsünde listenen 13 bildirimden incelemek istediğimizi bir tıklama ile görebilir ve sonrasında detaylı inceleme için bilgisayarımıza indirebiliriz.

Bir sonraki ekranda detaylı bilançonun ana bölümlerinden bazıları karşınıza çıkacaktır. Aşağıya kopyalanan kısım, şirketin Hasılatı, Finansal Gelir/Gider durumu, Esas Faaliyet KARı ve Net KAR verilerini, önceki yılın aynı dönemi ile birlikte gösteren bölümdür. Aynı ekranda, şirketin varlıkları, özkaynakları, nakit/borç durumu da listelenmektedir. Bu noktadan sonra kapsamlı bir inceleme (Temel Analiz) için pdf uzantılı bilançonun tamamı indirilebilir. (NOT: Bu ekran görüntüsünde de bazı düzenlemeler yapılmıştır.)

Teknik Analiz Örneği

Aşağıda görülen grafik, Kasım-2018’de Garanti Bankası için yaptığımız bir teknik analiz çalışmasıdır. Senet 7 Liralı fiyatlarda iken yapılan bu çalışmada grafiğin sağ tarafında belirtilen 9 lira ihtimali kısa süre sonra gerçekleşmiştir. Hisse 9.9 liraya kadar yükselmiş ve sonrasında düzeltme yapmıştır.

Bu grafik bir mum grafiği olarak adlandırılır. Sıklıkla görülen kırmızı ve yeşil dikdörtgenler hissenin fiyatlarıyla (açılış ve kapanış fiyatı) ilgilidir.

Alt bölümde MACD ve CCI isimli göstergeler kullanılmıştır. Bunların değerleri bazı programlar tarafından otomatik olarak hesaplanmaktadır. Göstergeler bazı değerlerin altına düştüklerinde ya da çıktıklarında alım ya da satım sinyali geldiği düşünülebilmektedir.

Turuncu, pembe ve mavi renkle gösterilen kıvrılan çizgiler hareketli ortalamaları (HO) göstermekte ve bunlar da geçmiş fiyatlar kullanılarak otomatik olarak hesaplanmaktadır. Fiyatlar, hareketli ortalamaların üstüne çıktığında pozitif bir durum oluşur. Alıcıların daha iştahlı olduğunu düşünülür. Altına düştüğünde ise birilerinin satış konusunda daha istekli olduğu varsayılabilir. Değişik hareketli ortalamaların birbirini kesmesinin önemli anlamları vardır.

Düz trend çizgileri ise teknikçi tarafından çizilmiştir. Yukarı ya da aşağı hareketlerde oluşan dip ya da tepe değerleri birleştirilerek trend çizgileri çizilir. Hisse fiyatları genelde bu çizgileri destek ya da direnç seviyesi olarak kullanma eğiliminde olur. Üstünde ise altına düşmekte, altında ise üstüne çıkmakta genel olarak zorlanır. Yatırımcılar bu seviyeleri kullanarak alım ya da satım kararı verir. Trendler konusunda aşağıdaki sayfamızda detaylı bilgiler bulabilirsiniz:
https://www.borsanalist.com/teknikanaliznedir/trend

Analistler bu enstrümanları birlikte kullanarak hissenin hangi yönde hareket edeceğini belirlemeye çalışır ve alım/satım noktalarına karar verirler. Fikir vermesi için attığımız bu grafikteki teknik analiz kavramlarının detaylı bir şekilde incelenmesi ve yüzlerce grafik çizimiyle öğrenilmesi gerekir.

Hisse Tüyoları, Hisse Senedi Tüyoları, Hisse Tavsiyeleri

Para kazanmanın en kolay yolu nedir? Çalışmaktır. Borsa açısından da bakınca çalışarak bilgi düzeyinizi arttırıp buna göre yatırım yapmanız size yardımcı olacaktır. Peki ya hisse tüyoları nedir? Heyecan verici ve cazip görünse de tam bir soygun aracıdır. Borsa tüyoları genelde bir hisse senedi ile ilgili gizli ve önemli bir bilginin paylaşılmasıdır. Şirket içi bağlantılar vasıtasıyla öğrenilen bu bilgiler bir kere paylaşıldı mı kolayca yayılırlar. Her ne kadar böyle bir bilginin kullanılması suç olsa da asıl problem tüyo adı altında yayılan haberlerin yalan yanlış, uydurma haberler olmasıdır. Hisselerde pozisyon almış birileri olumlu ya da olumsuz uydurma haberler yaparak insanları yanıltmaya çalışırlar. Özellikle borsa tüyosu peşinde koşanlar kolayca av olurlar. Sosyal medyanın yaygınlaşması ve bu ortamların kontrolünün zorlaşması da kötü niyetli hırsızların bizleri manipüle etmesine sebep olmaktadır. Gerçek bir örnekle gösterelim:

Kullanılan sosyal medya ortamı, yukarda bir resimle gösterdiğimiz investing.com‘un forum bölümüdür. Oldukça kontrolsüz bir forum görüntüsü var. Fmizp hisse topiği ile ilgisi olmayan bir Vakko paylaşımı! Bu durumda yatırımcı iki şeyden şüphe etmelidir: 1- Fmizp sattırma hedefindeler. 2- Vakko aldırma hedefleri var. Belki de aynı grup Vakko’yu yüksek fiyatla satıp, ucuza sattırılan FMİZP leri almaya çalışıyor da olabilir. Sonuç olarak birkaç gün içinde Vakko %20 ye yakın yükseltiliyor (Günümüzde bir hisse en fazla %10 civarı yükselebilir). Ancak kapanışlar öyle olmuyor. İşi seans içinde bitiriyorlar. Sert bir şekilde başladığı yerin altına dönüyor! Hareket sert olduğu için yükselişe rağmen hemen düşmesi sebebiyle hisseler yeni alıcıların elinde kalıyor! Kazanan kim? Hareketlenen hissenin düşünmeden 3.60 dan alındığını varsayalım. Sonrasında 2.92’ye kadar düşürüldü. İki gün içinde nerdeyse yıllık faiz oranı kadar para kaybı olur.

Tabi bilanço da Perşembe günü açıklanmıyor. Ayrıca başka mesajlarla hissenin 4.50 TL olacağı yazılıyor ki bunun matematiksel olarak olması mümkün değil. Normal şartlarda işlem gören böye bir hisse bir günde en fazla %20 civarı (Not: Eskiden hisseler %20 yükselebiliyor/düşebiliyordu. Artık %10 civarı ile sınırlı.) artabilir.

Mal çıkmak istediklerinde özellikle alınmadığı halde büyük montanlı ihaleler alınmış gibi haberler yapılır ve sosyal medya da yaydırılır. İnandırıcılığı arttırmak için KAP’tan gönderilen bildirimlerin formatında habermiş gibi paylaşıldığı da olur. Benzer şekilde hisseleri almak istediklerinde de yalan dolu olumsuz haberlerle hisselerinizi satmanızı sağlarlar. Aynı hisselerde bu döngüyü sıklıkla görürsünüz. Sizden aşağıdan alırlar, size yukardan satarlar. Dolayısıyla bu tip hisse senedi tüyolarına hiçbir şekilde itibar etmeyiniz. Karşınızdakilere güvenme konusunda tedbirli olunuz. En tehlikelisi de bu tip haberlere kanarak daldan dala atlamayı alışkanlık hale getirmektir. Bunu yaptığınız takdirde sermayeyi 1 yıl içinde sıfırlamanız garantidir.

Bu konuda dikkat çekmek istediğimiz bir nokta daha var. Örneğimizdeki Vakko sert bir yükselişten sonra bu hareketi yapmadığı için paranızı kurtarma şansınız olabilir. Ama kısa sürede 4-5 misli yükselmiş bir hissede yukardan yakalanmanız çok kötü olur. Unutmayın; 100 liranın %50 sini kaybederseniz cebinizde 50 lira kalır. Bu 50 lirayı tekrar 100 lira yapmak içinse %100 kazandıracak hisselere ihtiyacınız vardır. Normal şartlar altında yıllık faizin 4-5 misli olan bu kazancı elde etmek çok zaman alır. Onun için hata yapma konusunda dikkatli olmak gerekir. Borsa oynamak ta yapılan hata sayısını arttırır. İşin içine bir de hisse ya da borsa tüyoları girdiğinde sıkıntılar artmaya başlar.

Kazançtan Vergi Ödeme

Borsada kazanç elde ettiğinizde bunun vergisini vermeniz gerekebilir. Kazanç 2 şekilde elde edilir: 1-Hisse alıp satarak 2- Şirketin dağıttığı KARdan (TEMETTÜ geliri) pay alarak.

Hisse alım satımlarında vergi kesintisi yapılacağı zaman bu iş, aracı kurum tarafından otomatik olarak yapılır. Peki hangi durumlarda vergi vermeniz gerekir? Geçtiğimiz yıllarda hisse senetlerini kısa süre (örneğin 1 yıldan az bir süre) tutup satış yapınca vergi kesilmekteydi. Uzun süre tutanlardan ise vergi alınmamaktaydı. Alınan son kararlarla bu durum değiştirildi ve kısa ya da uzun vadeli alım/satım işlemlerinden 2021 yılına kadar vergi kesilmemesi (%0 vergi alınması) kararı alındı. Ancak durum tekrar değişebilir. Herhangi bir dezavantaj yaşamamak için için senetlerinizi en az ne kadar tutmanız gerektiği ve ne oranda vergi kesilebileceği bilgisi her sene kontrol edilmelidir.

İkinci durumda yani şirketlerin dağıttığı TEMETTÜ (KAR payı) alındığında elde edilen KAR için vergi bildirimi yapmak gerekebilmektedir. Elde edilen KAR, belli bir seviyeyi aştığında vergi beyannamesi doldurmak gerektiği belirtilmiştir. Bu miktar da her sene değişebilmektedir. Elde edilen KARın bir kısmı vergiden muaftır. Diğer kısmı ise belirlenen bazı seviyeleri aştığında (2017 ılı için 30.000 TL, 2018 için 34.000 TL civarı) vergi beyannamesi doldurmak gerekeceği bildirilmiştir. Şirket, önceden bu vergiyi sizin adınıza verdiği için vergi beyannamesini doldurduktan sonra bir miktar iade almak ta mümkündür. Yalnız her şirket KAR dağıtmadığı için TEMETTÜ sebebiyle vergi konusu her yatırımcıyı ilgilendirmez.

Borsaya Girmeli miyim?

Borsada para kazanmanın yollarını giriş düzeyinde açıklamaya çalıştık. Bu yazıyı önemli bir uyarı ile bitirmekte fayda olduğunu düşünüyoruz. Borsada yatırım yapmak önemli bir seçenek olsa da mevcut düzenlemelerin yetersizliği ve yatırımcı psikolojisinin böyle bir ortama uygun olmaması sebebiyle alternatif yatırım yöntemleri dikkatlice değerlendirilmelidir. Para kazanmak elbette önemli. Ancak bu riskli ortamda ilk birkaç yıl borsada kaybetmeme ihtimaliniz çok düşüktür. Uzun vadeli yatırımcı oluncaya kadar harcayacağınız para ve zaman sebebiyle sosyal yaşamınızda olumsuz etkileri olabileceğini de değerlendirmek gerekir. Özellikle yatırımdan ziyade tercihiniz borsa oynamak olursa işler daha da kötüye gidebilir.

Borsada para kazanmak helal mi? Haram mı? Aşağıdaki sayfamız ilginizi çekebilir:
https://www.borsanalist.com/helalhissesenedi

Fiyat Kazanç Oranı Düşük ve Yüksek Hisseler

Bedelsiz Potansiyeli Hesaplama

Bist Temettü Endeksi Hisseleri – Alınan ve Çıkarılan Hisseler

Vestel Temettü Dağıtma Tarihi ve Miktarı

Ford, VW Anlaştı: 1 Tonluk Ticari Araç Üretim, Tedarik ve Lisans Anlaşması

Bedelsiz Potansiyeli Hesaplama

Bu 4 Sektöre 2021’de Dikkat

5G Hisseleri

Sektörlere Göre Borsadaki Şirketler

Bilişim/Yazılım Sektöründe Sert Yükseliş

İslami Esaslara Uygun 200’e Yakın Hisse