Gelirinizi helal yöntemlerle arttırmak istiyorsunuz. Faizsiz gelir elde etmek için faiz, tahvil ve bonodan uzak durmaya karar verdiniz. Acaba borsa helal mi? Borsa İstanbul’dan faizsiz getiri sağlayacak helal hisse senedi alabilir miyiz?
Borsacı Bakışı ile Faizsiz Yatırım
Deneyimli bir borsa yatırımcısı olarak uzun yıllar “İslami hisse“, “helal hisse“, “faiz getirisi olmayan hisse senetleri“, “faizsiz yatırım” gibi kavramları yabancı kaynakları da inceleyerek araştırdım. “Borsa caiz midir?” ya da “Borsa haram mıdır?” gibi sorulara verilen bazı cevapları inceledim. Gördüğüm kadarıyla din adamları bölünmüş durumda. “Borsa helaldir.” diyen de var. “Borsa haramdır.” diyen de var.
Bu konularda hassasiyeti olan yatırımcılar için 90’lı ve 2000’li yılların başına göre günümüzde yatırım yapmanın daha kolay olduğunu söyleyebiliriz. Çünkü artık katılım endeksi var. Bu endekse seçilen hisseler, Borsa İstanbul’daki yüzlerce hisse arasından bir çeşit filtreleme ile seçilir. Bununla birlikte katılım endeksine hisse seçimi ile ilgili problem yaratabilecek bazı sorunlar ve tarafımızdan önerilen çözümler bu yazının sonunda dikkatinize sunulmuştur.
Katılım Endeksi ve İslama Uygun Hisseler
Türkiye’de katılım endeksine dahil olan şirketlerin islami esaslara göre faaliyet gösterdiği varsayılmaktadır. Bu endekse (daha doğrusu endekslere) dahil olan hisse senetleri ve bunların nasıl seçildiği şu adreste açıklanmıştır: http://www.katilimendeksi.org
5 Büyük Bedelsiz
İslami kurallara uygun hisse senetleri aranıyorsa öncelikle şirketin faaliyet alanları incelenmelidir. Gelirlerinin çoğunu aşağıdaki faaliyet alanlarından elde eden şirketlere yatırım yapılması uygun bulunmamıştır. Bir başka deyişle şirketin ana faaliyet alanları bunlar olmamalıdır.
faize dayalı finans, ticaret, hizmet, aracılık (bankacılık, sigorta, finansal kiralama, faktöring ve diğer faize dayalı faaliyet alanlarını kapsar),
alkollü içecek, kumar, şans oyunu,
domuz eti ve benzer gıda,
turizm, eğlence,
basın, yayın, reklam,
tütün mamulleri,
vadeli altın, gümüş ve döviz ticareti,
Bosch Fren’den Çılgın Bedelsiz : Kaç Adet Hissem Olur?
Yeni Kriterler NOT: Aşağıdaki yeni liste 2021 Yılından İtibaren Bist Katılım Tarafından Belirlenmiştir. Yukarda verilen ve katilim.org tarafından hazırlanmış olan önceki listeden bazı farklılıkları bulunduğuna dikkat edin. Kaynak: https://borsaistanbul.com/tr/sayfa/6842/bist-katilim-endeksleri
a) Alkollü içki üretim ve ticareti,
b) Tıbbi gayeler dışında uyuşturucu maddelerin üretim ve ticareti,
c) Kumar ve kumar hükmündeki faaliyetler,
d) Domuz ve mamullerinin üretim ve ticareti,
e) Faizli finans işlemleri,
f) Para ve/veya para hükmündeki varlıklar arasında yapılan vadeli işlemler,
g) Ahlaka ve İslami değerlere aykırı yayıncılık,
h) İslami değerlerle bağdaşmayan eğlence, otelcilik vb. faaliyetler,
i) Çevreye ve canlılara büyük zararı olan faaliyetler,
j) İnsan fıtratını değiştirmeye yönelik biyolojik/genetik faaliyetler,
k) Sağlığa zararlı tütün ürünleri üretim ve ticareti.
Bu alanlardaki ticaret zaten haram ticaret olarak görüldüğü için ana faaliyet alanları bunlar olan şirketlerin hisse senetleri bizi ilgilendirmemektedir. Bu noktadan sonraki yorumlarımız da İslam’a uygun alanlarda helal ticaretle meşgul olan şirketler ve onların hisse senetleriyle ilgilidir.
Faaliyet-dışı Gelirler ve Faizli Giderler
Ana faaliyet alanı uygun olan şirketlerin senetleri direkt olarak helal hisseler kategorisinde yer almaz. Günümüzde faizsiz geliri olmayan ya da borcu bulunmayan şirket nerdeyse yok gibidir. Faaliyet alanı uygun olan şirketlerin bilanço detaylarına bakılarak faaliyet-dışı gelirler ve faiz gelir/gider durumu incelenir.
Ramazan Ayının 1.Gününde Gıda Sektöründen 12 Hisse Tavan Oldu
İyi çalışan şirketler nakit biriktirirken, yatırım yapanlar ya da faaliyetlerinde sorunlar olanların borçlarında artış olabilir. Bilançolarda bunlarla ilgili kısımlar incelenerek naktin ne kadarının vadeli mevduat (katılım bankaları dışındaki bankaların verdiği faiz) olarak saklandığı incelenmelidir. Aynı şekilde bankalardan alınan kısa ya da uzun vadeli finansal kredilerin miktarı ve faiz gideri, şirketin piyasa değeri ve elde ettiği gelirlerle orantılı/uyumlu olmalıdır.
Faaliyet alanı uygun da olsa elde ettiği gelirlerin çoğu faiz geliri ise o şirket helal hisse kategorisinde kabul edilmemektedir. Aynı şekilde yatırım yapma kaynaklı dahi olsa borçların faiz gideri, şirketin piyasa değerine göre yüksekse bu şirket islami hisse olarak kabul edilmeyebilir.
Finansal Oranlarla İlgili Kurallar
İslami esaslara uygun olan şirketlerin, aşağıda belirtilen finansal oranlara göre seçilebileceği belirtilmiştir:
– Şirketin toplam faizli kredilerinin, piyasa değerine oranı %30’dan az olmalıdır.
– Faiz getirili nakit ve menkul kıymetlerinin, piyasa değerine oranı %30’dan az olmalıdır.
– İslama uygun olmayan faaliyet alanlarından elde ettiği gelirlerinin toplam gelirlerine oranının %5’ten az olması gerekmektedir.
Borsa İstanbul Tarafından Güncellenen Kriterler – 2021– a) İslama Uygun Olmayan faaliyetlerden (yukarda listelenen) elde edilen gelirlerin, toplam gelirler içindeki payının %5’i,
– b) Mali tablosunda yer alan faizli varlıkların, ortalama piyasa değeri veya toplam varlıklardan büyük olana oranının %33’ü,
– c) Mali tablosunda yer alan faizli borçların ortalama piyasa değeri veya toplam varlıklardan büyük olana oranının %33’ü,
aşıp aşmadığına bakılır. Belirtilen oranları aşan şirket payları kapsam dışı bırakılır.
Fiyat Kazanç Oranı Düşük ve Yüksek Hisseler
Katılım Endeksinin Sponsorları
Katılım endeksi için standartları belirleyen ve gerekli desteği veren kurumlar aşağıda listelenmiştir.
ALBARAKA TÜRK KATILIM BANKASI
KUVEYT TÜRK KATILIM BANKASI
TÜRKİYE FİNANS KATILIM BANKASI
VAKIF KATILIM
Borsa İstanbul Tarafından Hesaplanan Katılım Endeksleri
Yukarıda belirtilen kurallara uygun olarak belirlenen şirketlerin hisse senetleri BIST Katılım Tüm Endeksini oluşturur. Daha sonra bunların içinden işlem hacmi ve dolaşımdaki hisse senetlerinin piyasa değerleri en yüksek olanlar seçilerek aşağıdaki 4 endeks belirlenir. BIST Katılım 30 BIST Katılım 50 BIST Katılım 100 BIST Katılım Tüm Tüm endeksler için Mayıs-Eylül ve Ekim-Nisan olmak üzere 2 endeks dönemi vardır.
KATILIM ENDEKSLERİNDE BULUNAN HİSSELER:
Aşağıdaki hisse senetleri, Borsa İstanbul’da (BİST) işlem gören hisse senetleri arasından seçilmiştir. Yukarda listelediğimiz koşulları sağladığı belirtilen bu hisseler helal hisse senetleri olarak görülebilir. Aşağıdaki listemiz, endekslere seçilenlerden oluşmaktadır. Bunun dışında tüm hisselerin değerlendirildiği daha geniş bir liste de bulunmaktadır. Burdaki listeyi mümkün olduğunca güncellemeye çalışacağız. Ancak en güncel hali için Bist Katılım Endeksinin web sayfasını incelemelisiniz. Aşağıdaki listeler en son gelen 2021 yılı 9 aylık bilançolara göre hazırlanmıştır.
En GÜNCEL Tablolar Aşağıda Gösterilmiştir
Katılım Tüm HisseleriKatılım 100 Hisseleri
Katılım 50 Hisseleri
Katılım 30 Hisseleri
Katılım Sürdürülebilirlik Hisseleri
Yedek Paylar
Tablo 1: XKTUM
| BIST KATILIM TÜM ENDEKSİNDE YER ALAN ŞİRKETLERİN LİSTESİ | ||
| Hisse Kodu | Şirketin İsmi | |
| 1 | ACSEL | ACIPAYAM SELULOZ |
| 2 | AFYON | AFYON CIMENTO |
| 3 | AGYO | ATAKULE GMYO |
| 4 | AKCNS | AKCANSA |
| 5 | AKSA | AKSA |
| 6 | ALBRK | ALBARAKA TURK |
| 7 | ALCTL | ALCATEL LUCENT TELETAS |
| 8 | ALKA | ALKIM KAGIT |
| 9 | ALKIM | ALKIM KIMYA |
| 10 | ANELE | ANEL ELEKTRIK |
| 11 | ANGEN | ANATOLIA TANI VE BIYOTEKNOLOJI |
| 12 | ARASE | DOGU ARAS ENERJI |
| 13 | ARDYZ | ARD BILISIM TEKNOLOJILERI |
| 14 | ARENA | ARENA BILGISAYAR |
| 15 | ARMDA | ARMADA BILGISAYAR |
| 16 | ARSAN | ARSAN TEKSTIL |
| 17 | ARZUM | ARZUM EV ALETLERI |
| 18 | ASELS | ASELSAN |
| 19 | ASUZU | ANADOLU ISUZU |
| 20 | ATEKS | AKIN TEKSTIL |
| 21 | AVOD | A.V.O.D GIDA VE TARIM |
| 22 | BAKAB | BAK AMBALAJ |
| 23 | BANVT | BANVIT |
| 24 | BASGZ | BASKENT DOGALGAZ GMYO |
| 25 | BAYRK | BAYRAK TABAN SANAYI |
| 26 | BERA | BERA HOLDING |
| 27 | BEYAZ | BEYAZ FILO |
| 28 | BIMAS | BIM MAGAZALAR |
| 29 | BIOEN | BIOTREND CEVRE VE ENERJI |
| 30 | BNTAS | BANTAS AMBALAJ |
| 31 | BOBET | BOGAZICI BETON SANAYI |
| 32 | BOSSA | BOSSA |
| 33 | BRKSN | BERKOSAN YALITIM |
| 34 | BRLSM | BIRLESIM MUHENDISLIK |
| 35 | BUCIM | BURSA CIMENTO |
| 36 | BURCE | BURCELIK |
| 37 | BURVA | BURCELIK VANA |
| 38 | CCOLA | COCA COLA ICECEK |
| 39 | CELHA | CELIK HALAT |
| 40 | CEMTS | CEMTAS |
| 41 | CIMSA | CIMSA |
| 42 | CLEBI | CELEBI |
| 43 | CMBTN | CIMBETON |
| 44 | CUSAN | CUHADAROGLU METAL |
| 45 | DARDL | DARDANEL |
| 46 | DESA | DESA DERI |
| 47 | DGATE | DATAGATE BILGISAYAR |
| 48 | DITAS | DITAS DOGAN |
| 49 | DMSAS | DEMISAS DOKUM |
| 50 | DNISI | DINAMIK ISI MAKINA YALITIM |
| 51 | DOGUB | DOGUSAN |
| 52 | DYOBY | DYO BOYA |
| 53 | DZGYO | DENIZ GMYO |
| 54 | EDATA | E-DATA TEKNOLOJI |
| 55 | EGEEN | EGE ENDUSTRI |
| 56 | EGEPO | NASMED EGEPOL |
| 57 | EGGUB | EGE GUBRE |
| 58 | EGPRO | EGE PROFIL |
| 59 | EREGL | EREGLI DEMIR CELIK |
| 60 | FADE | FADE GIDA |
| 61 | FMIZP | F-M IZMIT PISTON |
| 62 | FONET | FONET BILGI TEKNOLOJILERI |
| 63 | FRIGO | FRIGO PAK GIDA |
| 64 | GEDZA | GEDIZ AMBALAJ |
| 65 | GENIL | GEN ILAC |
| 66 | GENTS | GENTAS |
| 67 | GEREL | GERSAN ELEKTRIK |
| 68 | GMTAS | GIMAT MAGAZACILIK |
| 69 | GOODY | GOOD-YEAR |
| 70 | GUBRF | GUBRE FABRIK. |
| 71 | IHEVA | IHLAS EV ALETLERI |
| 72 | INTEM | INTEMA |
| 73 | ISDMR | ISKENDERUN DEMIR CELIK |
| 74 | ISKPL | ISIK PLASTIK |
| 75 | ITTFH | ITTIFAK HOLDING |
| 76 | JANTS | JANTSA JANT SANAYI |
| 77 | KAREL | KAREL ELEKTRONIK |
| 78 | KERVT | KEREVITAS GIDA |
| 79 | KFEIN | KAFEIN YAZILIM |
| 80 | KLKIM | KALEKIM KIMYEVI MADDELER |
| 81 | KNFRT | KONFRUT GIDA |
| 82 | KONTR | KONTROLMATIK TEKNOLOJI |
| 83 | KONYA | KONYA CIMENTO |
| 84 | KONKA | KONYA KAGIT |
| 85 | KRDMA | KARDEMIR (A) |
| 86 | KRDMB | KARDEMIR (B) |
| 87 | KRDMD | KARDEMIR (D) |
| 88 | KRGYO | KORFEZ GMYO |
| 89 | KRONT | KRON TELEKOMUNIKASYON |
| 90 | KRSTL | KRISTAL KOLA |
| 91 | KRVGD | KERVAN GIDA |
| 92 | KUTPO | KUTAHYA PORSELEN |
| 93 | KZBGY | KIZILBUK GYO |
| 94 | LKMNH | LOKMAN HEKIM SAGLIK |
| 95 | LOGO | LOGO YAZILIM |
| 96 | LUKSK | LUKS KADIFE |
| 97 | MAKTK | MAKINA TAKIM |
| 98 | MANAS | MANAS ENERJI YONETIMI |
| 99 | MAVI | MAVI GIYIM |
| 100 | MEDTR | MEDITERA TIBBI MALZEME |
| 101 | MEGAP | MEGA POLIETILEN |
| 102 | MERCN | MERCAN KIMYA |
| 103 | MIATK | MIA TEKNOLOJI |
| 104 | MIPAZ | MILPA |
| 105 | MPARK | MLP SAGLIK |
| 106 | MSGYO | MISTRAL GMYO |
| 107 | MTRKS | MATRIKS BILGI DAGITIM |
| 108 | NATEN | NATUREL ENERJI |
| 109 | NETAS | NETAS TELEKOM. |
| 110 | NIBAS | NIGBAS NIGDE BETON |
| 111 | NTGAZ | NATURELGAZ |
| 112 | NUGYO | NUROL GMYO |
| 113 | NUHCM | NUH CIMENTO |
| 114 | ORGE | ORGE ENERJI ELEKTRIK |
| 115 | OTKAR | OTOKAR |
| 116 | OYAKC | OYAK CIMENTO |
| 117 | OYLUM | OYLUM SINAI YATIRIMLAR |
| 118 | OZBAL | OZBAL CELIK BORU |
| 119 | OZGYO | OZDERICI GMYO |
| 120 | OZKGY | OZAK GMYO |
| 121 | OZRDN | OZERDEN PLASTIK |
| 122 | PEKGY | PEKER GMYO |
| 123 | PENGD | PENGUEN GIDA |
| 124 | PENTA | PENTA TEKNOLOJI URUNLERI DAGITIM |
| 125 | PETUN | PINAR ET VE UN |
| 126 | PGSUS | PEGASUS |
| 127 | PKART | PLASTIKKART |
| 128 | PNSUT | PINAR SUT |
| 129 | POLHO | POLISAN HOLDING |
| 130 | POLTK | POLITEKNIK METAL |
| 131 | PRKAB | TURK PRYSMIAN KABLO |
| 132 | QUAGR | QUA GRANITE HAYAL YAPI |
| 133 | RALYH | RAL YATIRIM HOLDING |
| 134 | RODRG | RODRIGO TEKSTIL |
| 135 | RTALB | RTA LABORATUVARLARI |
| 136 | SAFKR | SAFKAR EGE SOGUTMACILIK |
| 137 | SAMAT | SARAY MATBAACILIK |
| 138 | SANFM | SANIFOAM SUNGER |
| 139 | SANKO | SANKO PAZARLAMA |
| 140 | SASA | SASA POLYESTER |
| 141 | SAYAS | SAY YENILENEBILIR ENERJI |
| 142 | SEKUR | SEKURO PLASTIK |
| 143 | SELEC | SELCUK ECZA DEPOSU |
| 144 | SELGD | SELCUK GIDA |
| 145 | SILVR | SILVERLINE ENDUSTRI |
| 146 | SMART | SMARTIKS YAZILIM |
| 147 | SONME | SONMEZ FILAMENT |
| 148 | SRVGY | SERVET GMYO |
| 149 | TDGYO | TREND GMYO |
| 150 | TEZOL | EUROPAP TEZOL KAGIT |
| 151 | THYAO | TURK HAVA YOLLARI |
| 152 | TIRE | MONDI TIRE KUTSAN |
| 153 | TKFEN | TEKFEN HOLDING |
| 154 | TKNSA | TEKNOSA IC VE DIS TICARET |
| 155 | TMPOL | TEMAPOL POLIMER PLASTIK |
| 156 | TMSN | TUMOSAN MOTOR VE TRAKTOR |
| 157 | TRILC | TURK ILAC SERUM |
| 158 | TTRAK | TURK TRAKTOR |
| 159 | TUCLK | TUGCELIK |
| 160 | TUKAS | TUKAS |
| 161 | TUREX | TUREKS TURIZM TASIMACILIK |
| 162 | USAK | USAK SERAMIK |
| 163 | VAKKO | VAKKO TEKSTIL |
| 164 | VBTYZ | VBT YAZILIM |
| 165 | VESBE | VESTEL BEYAZ ESYA |
| 166 | YAPRK | YAPRAK SUT VE BESI CIFT. |
| 167 | YATAS | YATAS |
| 168 | YEOTK | YEO TEKNOLOJI ENERJI |
| 169 | YUNSA | YUNSA |
Tablo 2: XK100
| Bist Katilim 100 Endeksindeki Hisseler | ||
| Hisse Kodu | Şirketin İsmi | |
| 1 | AFYON | AFYON CIMENTO |
| 2 | AKCNS | AKCANSA |
| 3 | AKSA | AKSA |
| 4 | ALBRK | ALBARAKA TURK |
| 5 | ALCTL | ALCATEL LUCENT TELETAS |
| 6 | ALKIM | ALKIM KIMYA |
| 7 | ANELE | ANEL ELEKTRIK |
| 8 | ARDYZ | ARD BILISIM TEKNOLOJILERI |
| 9 | ARENA | ARENA BILGISAYAR |
| 10 | ARSAN | ARSAN TEKSTIL |
| 11 | ARZUM | ARZUM EV ALETLERI |
| 12 | ASELS | ASELSAN |
| 13 | AVOD | A.V.O.D GIDA VE TARIM |
| 14 | BASGZ | BASKENT DOGALGAZ GMYO |
| 15 | BERA | BERA HOLDING |
| 16 | BIMAS | BIM MAGAZALAR |
| 17 | BIOEN | BIOTREND CEVRE VE ENERJI |
| 18 | BNTAS | BANTAS AMBALAJ |
| 19 | BOBET | BOGAZICI BETON SANAYI |
| 20 | BUCIM | BURSA CIMENTO |
| 21 | CCOLA | COCA COLA ICECEK |
| 22 | CEMTS | CEMTAS |
| 23 | CIMSA | CIMSA |
| 24 | CLEBI | CELEBI |
| 25 | CMBTN | CIMBETON |
| 26 | DARDL | DARDANEL |
| 27 | DMSAS | DEMISAS DOKUM |
| 28 | DYOBY | DYO BOYA |
| 29 | DZGYO | DENIZ GMYO |
| 30 | EGEEN | EGE ENDUSTRI |
| 31 | EGGUB | EGE GUBRE |
| 32 | EGPRO | EGE PROFIL |
| 33 | EREGL | EREGLI DEMIR CELIK |
| 34 | FADE | FADE GIDA |
| 35 | FMIZP | F-M IZMIT PISTON |
| 36 | FONET | FONET BILGI TEKNOLOJILERI |
| 37 | GEDZA | GEDIZ AMBALAJ |
| 38 | GEREL | GERSAN ELEKTRIK |
| 39 | GOODY | GOOD-YEAR |
| 40 | GUBRF | GUBRE FABRIK. |
| 41 | ISDMR | ISKENDERUN DEMIR CELIK |
| 42 | ISKPL | ISIK PLASTIK |
| 43 | ITTFH | ITTIFAK HOLDING |
| 44 | JANTS | JANTSA JANT SANAYI |
| 45 | KAREL | KAREL ELEKTRONIK |
| 46 | KERVT | KEREVITAS GIDA |
| 47 | KFEIN | KAFEIN YAZILIM |
| 48 | KLKIM | KALEKIM KIMYEVI MADDELER |
| 49 | KONTR | KONTROLMATIK TEKNOLOJI |
| 50 | KONYA | KONYA CIMENTO |
| 51 | KRDMD | KARDEMIR (D) |
| 52 | KRONT | KRON TELEKOMUNIKASYON |
| 53 | KRSTL | KRISTAL KOLA |
| 54 | KRVGD | KERVAN GIDA |
| 55 | KUTPO | KUTAHYA PORSELEN |
| 56 | LKMNH | LOKMAN HEKIM SAGLIK |
| 57 | LOGO | LOGO YAZILIM |
| 58 | MAKTK | MAKINA TAKIM |
| 59 | MAVI | MAVI GIYIM |
| 60 | MEDTR | MEDITERA TIBBI MALZEME |
| 61 | MEGAP | MEGA POLIETILEN |
| 62 | MPARK | MLP SAGLIK |
| 63 | MTRKS | MATRIKS BILGI DAGITIM |
| 64 | NATEN | NATUREL ENERJI |
| 65 | NETAS | NETAS TELEKOM. |
| 66 | NTGAZ | NATURELGAZ |
| 67 | NUHCM | NUH CIMENTO |
| 68 | ORGE | ORGE ENERJI ELEKTRIK |
| 69 | OTKAR | OTOKAR |
| 70 | OYAKC | OYAK CIMENTO |
| 71 | OZBAL | OZBAL CELIK BORU |
| 72 | OZKGY | OZAK GMYO |
| 73 | PEKGY | PEKER GMYO |
| 74 | PENGD | PENGUEN GIDA |
| 75 | PENTA | PENTA TEKNOLOJI URUNLERI DAGITIM |
| 76 | PETUN | PINAR ET VE UN |
| 77 | PGSUS | PEGASUS |
| 78 | PNSUT | PINAR SUT |
| 79 | POLHO | POLISAN HOLDING |
| 80 | PRKAB | TURK PRYSMIAN KABLO |
| 81 | QUAGR | QUA GRANITE HAYAL YAPI |
| 82 | RTALB | RTA LABORATUVARLARI |
| 83 | SAFKR | SAFKAR EGE SOGUTMACILIK |
| 84 | SASA | SASA POLYESTER |
| 85 | SAYAS | SAY YENILENEBILIR ENERJI |
| 86 | SELEC | SELCUK ECZA DEPOSU |
| 87 | SRVGY | SERVET GMYO |
| 88 | THYAO | TURK HAVA YOLLARI |
| 89 | TIRE | MONDI TIRE KUTSAN |
| 90 | TKFEN | TEKFEN HOLDING |
| 91 | TKNSA | TEKNOSA IC VE DIS TICARET |
| 92 | TMSN | TUMOSAN MOTOR VE TRAKTOR |
| 93 | TRILC | TURK ILAC SERUM |
| 94 | TTRAK | TURK TRAKTOR |
| 95 | TUKAS | TUKAS |
| 96 | TUREX | TUREKS TURIZM TASIMACILIK |
| 97 | USAK | USAK SERAMIK |
| 98 | VAKKO | VAKKO TEKSTIL |
| 99 | VESBE | VESTEL BEYAZ ESYA |
| 100 | YATAS | YATAS |
Tablo 3: XK050
| Bist Katilim 50 Endeksindeki Hisseler | ||
| Hisse Kodu | Şirketin İsmi | |
| 1 | AFYON | AFYON CIMENTO |
| 2 | AKSA | AKSA |
| 3 | ALBRK | ALBARAKA TURK |
| 4 | ALKIM | ALKIM KIMYA |
| 5 | ARDYZ | ARD BILISIM TEKNOLOJILERI |
| 6 | ARENA | ARENA BILGISAYAR |
| 7 | ASELS | ASELSAN |
| 8 | AVOD | A.V.O.D GIDA VE TARIM |
| 9 | BASGZ | BASKENT DOGALGAZ GMYO |
| 10 | BERA | BERA HOLDING |
| 11 | BIMAS | BIM MAGAZALAR |
| 12 | BIOEN | BIOTREND CEVRE VE ENERJI |
| 13 | BOBET | BOGAZICI BETON SANAYI |
| 14 | CCOLA | COCA COLA ICECEK |
| 15 | CIMSA | CIMSA |
| 16 | CLEBI | CELEBI |
| 17 | EGEEN | EGE ENDUSTRI |
| 18 | EGGUB | EGE GUBRE |
| 19 | EREGL | EREGLI DEMIR CELIK |
| 20 | GUBRF | GUBRE FABRIK. |
| 21 | ISDMR | ISKENDERUN DEMIR CELIK |
| 22 | ITTFH | ITTIFAK HOLDING |
| 23 | JANTS | JANTSA JANT SANAYI |
| 24 | KAREL | KAREL ELEKTRONIK |
| 25 | KERVT | KEREVITAS GIDA |
| 26 | KONTR | KONTROLMATIK TEKNOLOJI |
| 27 | KONYA | KONYA CIMENTO |
| 28 | KRDMD | KARDEMIR (D) |
| 29 | KRVGD | KERVAN GIDA |
| 30 | KUTPO | KUTAHYA PORSELEN |
| 31 | LOGO | LOGO YAZILIM |
| 32 | MAVI | MAVI GIYIM |
| 33 | NATEN | NATUREL ENERJI |
| 34 | NETAS | NETAS TELEKOM. |
| 35 | OTKAR | OTOKAR |
| 36 | OYAKC | OYAK CIMENTO |
| 37 | PEKGY | PEKER GMYO |
| 38 | PGSUS | PEGASUS |
| 39 | QUAGR | QUA GRANITE HAYAL YAPI |
| 40 | RTALB | RTA LABORATUVARLARI |
| 41 | SASA | SASA POLYESTER |
| 42 | SELEC | SELCUK ECZA DEPOSU |
| 43 | THYAO | TURK HAVA YOLLARI |
| 44 | TKFEN | TEKFEN HOLDING |
| 45 | TKNSA | TEKNOSA IC VE DIS TICARET |
| 46 | TMSN | TUMOSAN MOTOR VE TRAKTOR |
| 47 | TRILC | TURK ILAC SERUM |
| 48 | TTRAK | TURK TRAKTOR |
| 49 | USAK | USAK SERAMIK |
| 50 | VESBE | VESTEL BEYAZ ESYA |
Tablo 4: XK030
| Bist Katilim 30 Endeksindeki Hisseler | ||
| Hisse Kodu | Şirketin İsmi | |
| 1 | AKSA | AKSA |
| 2 | ALKIM | ALKIM KIMYA |
| 3 | ARDYZ | ARD BILISIM TEKNOLOJILERI |
| 4 | ASELS | ASELSAN |
| 5 | BASGZ | BASKENT DOGALGAZ GMYO |
| 6 | BERA | BERA HOLDING |
| 7 | BIMAS | BIM MAGAZALAR |
| 8 | BIOEN | BIOTREND CEVRE VE ENERJI |
| 9 | CCOLA | COCA COLA ICECEK |
| 10 | EGEEN | EGE ENDUSTRI |
| 11 | EGGUB | EGE GUBRE |
| 12 | EREGL | EREGLI DEMIR CELIK |
| 13 | GUBRF | GUBRE FABRIK. |
| 14 | JANTS | JANTSA JANT SANAYI |
| 15 | KONYA | KONYA CIMENTO |
| 16 | KRDMD | KARDEMIR (D) |
| 17 | KRVGD | KERVAN GIDA |
| 18 | LOGO | LOGO YAZILIM |
| 19 | OTKAR | OTOKAR |
| 20 | PGSUS | PEGASUS |
| 21 | QUAGR | QUA GRANITE HAYAL YAPI |
| 22 | RTALB | RTA LABORATUVARLARI |
| 23 | SASA | SASA POLYESTER |
| 24 | SELEC | SELCUK ECZA DEPOSU |
| 25 | THYAO | TURK HAVA YOLLARI |
| 26 | TKFEN | TEKFEN HOLDING |
| 27 | TKNSA | TEKNOSA IC VE DIS TICARET |
| 28 | TMSN | TUMOSAN MOTOR VE TRAKTOR |
| 29 | TRILC | TURK ILAC SERUM |
| 30 | TTRAK | TURK TRAKTOR |
Tablo 5: XSRDK
| Bist Sürdürülebilirlik Katilim Endeksindeki Hisseler | ||
| Hisse Kodu | Şirketin İsmi | |
| 1 | AKSA | AKSA |
| 2 | ALBRK | ALBARAKA TURK |
| 3 | ANELE | ANEL ELEKTRIK |
| 4 | ASELS | ASELSAN |
| 5 | CCOLA | COCA COLA ICECEK |
| 6 | CIMSA | CIMSA |
| 7 | EREGL | EREGLI DEMIR CELIK |
| 8 | ISDMR | ISKENDERUN DEMIR CELIK |
| 9 | KERVT | KEREVITAS GIDA |
| 10 | KRDMD | KARDEMIR (D) |
| 11 | LOGO | LOGO YAZILIM |
| 12 | NETAS | NETAS TELEKOM. |
| 13 | OTKAR | OTOKAR |
| 14 | PGSUS | PEGASUS |
| 15 | POLHO | POLISAN HOLDING |
| 16 | THYAO | TURK HAVA YOLLARI |
| 17 | TKFEN | TEKFEN HOLDING |
| 18 | TTRAK | TURK TRAKTOR |
| 19 | VESBE | VESTEL BEYAZ ESYA |
Tablo 6: Yedek Paylar
| Bist Katilim 50 Endekslerinde Kullanilacak Yedek Paylarin Listesi | ||
| Hisse Kodu | Şirketin İsmi | |
| BIST KATILIM 30 | ||
| PAY KODU | BÜLTEN ADI | |
| 1 | KONTR | KONTROLMATIK TEKNOLOJI |
| 2 | OYAKC | OYAK CIMENTO |
| 3 | VESBE | VESTEL BEYAZ ESYA |
| BIST KATILIM 50 | ||
| FADE GIDA | FADE | |
| ISIK PLASTIK | ISKPL | |
| MLP SAGLIK | MPARK | |
| BIST KATILIM 100 | ||
| PAY KODU | BÜLTEN ADI | |
| 1 | KONTR | KONTROLMATIK TEKNOLOJI |
| 2 | OYAKC | OYAK CIMENTO |
| 3 | VESBE | VESTEL BEYAZ ESYA |
İlginizi Çekebilir: >> Katılım Endeksinde Yer Alan Eski Hisseler ve Listeler
Helal Hisseler Endeksleri 3 Ayda Bir Güncellenir
Şirketlerin faaliyet alanları ve ekonomik durumları zaman zaman değişebilmektedir. Her çeyrekte (üçer aylık dönemler) bilançolar açıklandıktan sonra şirketler gözden geçirilmekte ve buna göre endeksten bazı şirketler çıkarılırken yenileri eklenebilmektedir. Faaliyet alanları İslam’a daha uygun hale gelebilir ya da tersi olabilir. Bazen ekonominin genel gidişatı sebebiyle faiz geliri ya da gideri artabilmekte ya da azalabilmektedir. Buna bağlı olarak katılım endeksine BİST’ten (Borsa İstanbul) yeni şirketler seçilebilmekte ya da katılım endeksindeki şirketlerden elenenler olabilmektedir.
Sektörlere Göre Borsadaki Şirketler
Örneğin 2019 2. Çeyrek dönemsel gözden geçirme çalışması sonucu, Katılım 50 Endeksi’nden ASELS, KERVT, TKNSA, MIPAZ, MAKTK, CEOEM ve CMENT çıkarılmış;
endekse EREGL, ALCTL, ALKA, CUSAN, PEGYO, UNYEC ve ERSU ise seçilmişti.
http://www.katilimendeksi.org/d/5357/2019_2_ceyrek_donemsel_gozden_gecirme_calismasi_sonucu
Helal Hisse / İslami Hisse Seçimi ve Yatırım Anlayışı
Hisse senetlerinin seçimi kadar önemli bir başka kriter ise kişinin yatırım anlayışıdır. Bu şirketler teknik ve temel açıdan değerlendirilerek uygun yerden portföye eklendikten sonra iyi birer yatırımcı olunmalıdır. İslami açıdan baktığımızda da şirkete ortaklık önemli olacaktır. Bu sebeple saatlik veya günlük trader (kısa sürede bir sürü al-sat yapan kişi) mantığıyla hareket etmek, işi bir çeşit kumara çevirmek gibidir. Zaten buna borsada yatırım yapma demiyoruz. “Borsa oynamak.” tabiri tam da bu durumu tarif etmektedir. Elbette ki sıkıntı yaratabilecek bir duruma girmemek için kısa vadeli işlemler yapılabilir. Hisse senedinde pozisyon açtınız ve o sıralarda olumsuz bir haber geldi. Ya da paraya ihtiyacınız oldu. Herhalde bunda bir problem yoktur. Ancak ortada bir sebep yokken sadece birkaç kademelik hareketleri hedefleyerek sürekli al-sat yapmak sakıncalı olabilir.
Yalnız tekrar hatırlatalım borsa oynamasanız ve yatırım yapsanız bile bu durumda seçtiğiniz hisseler önceki bölümlerde açıklanan kriterleri sağlamalıdır.
Trader (Saatlikçi ya da günlükçü) mantığı ne kadar uygundur?
Trader olma durumunu bir örnekle açıklayarak başlayalım. Yukardaki listeden FROTO’yu (FORD OTOSAN) seçtiğimizi ve 53.10 liradan aldığımızı varsayalım. Birkaç saat içinde 53.25’ten satıp sonra düşmesini bekledik ve 53.10’dan tekrar aldık. Sonra tekrar birkaç kademe yukardan sattık. Bunu defalarca yaparak para kazanmak mümkün olsa da burda yapılan iş, şirkete ortak olarak hisse senedi vasıtasıyla şirketin değerinden ya da gelirlerinden pay almak olmuyor. Ya da bir gayrimenkul almak gibi hisse senedini almış olmuyoruz.
Yatırım yapma durumunu borsa dışında bir örnekle açıklayalım. Gayrimenkul ya da otomobil alım satımı yapan bir işyerinin paraya ihtiyacı olduğunu ve bizden ortak olmamızı istediğini düşünelim. Bu, alkol, sigara vb. gibi İslama uygun olmayan şeyler satmayan bir süpermarket te olabilir. Onlara sağlayacağımız sermaye oranında ortak olduğumuz takdirde bize KAR verilecek olsun. Tabi şirketin zarar etme durumu da ihtimal dahilindedir. Borsadaki durum da birçok şirkette buna benzer. Bize satılan hisseler oranında ortak oluruz. Hisse fiyatlarının yükselmesinden ya da edilen KARdan ortaklığımız oranında pay alırız. Buraya kadar herhalde sıkıntı yoktur değil mi? Böyle bir durumda “Borsa helal midir?” sorusuna cevabınız herhalde olumlu olurdu. Üstelik paranızı Dolar/Euro vb. gibi diğer para birimleri, altın, bono ya da faize yatırmayıp TL olarak tutarak ekonomiye destek vermiş oluyorsunuz.
Ayrıca bir yatırımcı, senetlerini aldığı şirket, yatırım yapacağı zaman ya da borç ödeme amaçlı sermaye arttırımı yapmak istediğinde elindeki hisse oranında şirketi destekleyebilir. Şirket yatırım yapınca daha çok üretir, daha çok satar, daha çok vergi verir ve daha çok insan çalıştırır. Şirketin ayakta kalmasını sağlar, çalışanlarının işlerine devam etmesinde rol oynar. Böylece ekonomiyi ve Türk Lirasını da desteklemiş olur. Peki bu açıdan baktığınızda “Borsa helal midir?” sorusuna vereceğiniz cevap değişir mi?
Şimdi sıkıntılı bir nokta için sonraki bölümü inceleyiniz.
Fiktif İşlemler Yaparak Hisse Fiyatları ile Oynamak
Borsada manipülatörler fiktif dediğimiz karşılıklı işlemlerle hisse fiyatlarını kontrol altında tutabilmektedirler. Konu detaylı olmakla birlikte burda yapılanı kısaca aynı kişi ya da ilişkili kişilerin kendi kendilerinden hisse almaları ya da kendilerine hisse satmaları olarak tanımlayabiliriz. Aynı hisseler ordan oraya transfer edilerek fiyatlar yükseltilir ya da düşürülür. Bu şekilde hisse fiyatları kısa sürede anormal biçimde %50, %100 ya da çok daha büyük oranlarda arttırılarak (ya da amaca göre düşürülerek) ilgi çekilir. Bu şekilde yapılan işlemlerle yapay fiyatlar oluşturmak, İslami açıdan uygun değildir. Ahlaki değildir. Müslüman ya da değil başkalarını yanıltmaya yönelik bu davranışlar, tespit edildiği takdirde SPK (Sermaye Piyasası Kurulu) tarafından da cezalandırılmaktadır.
Fiktif işlemlerle hisse fiyatlarının aşırı yükseltilmesi ya da düşürülmesi, piyasa değeri hesabını da etkilediği için İslami hisse seçimlerinde yanlış kararlar verilmesine sebep olacaktır. Kısa sürede aşırı yükselmiş hisse senetleri bu açıdan da incelenmelidir. İşte bu suni ve kötü niyetli işlemler sebebiyle borsa konusunda kafalar karışabilmektedir. Bu bizim kontrolümüz dışında olsa dahi sistemin içinde kalmış oluyoruz. Peki bu durumda borsa helal midir? Haram mıdır? Bu tip hisselerden uzak durarak daha ciddi hisselerde yatırım yapıp bu tarz fiyat hareketleri ile ilgilenmeden bir süre sonra satışımızı ya da alımımızı yaparsak ne olur? Ya da fiyatı baskı ile düşürülen bir hisse senedinde “bu böyle olmamalıdır.” düşüncesiyle kazanma maksatlı dahi olsa iyi niyetle alım yaptığımızda borsa helal mi yoksa haram mı olur? Bu bir hisse senedi değil de gayrimenkul olsaydı durum değişir miydi?
Katılım Endeksi Yeterli mi? Piyasa Değerinin Belirlenmesindeki Sorunlara Bir BORSACI Bakışı
Katılım endeksi ve benzeri yapıların hesaplamalarında bazı sorunlar olabilir. Bu sebeple yatırımcılar herşeye rağmen şirketin bilançolarını kendileri gözden geçirerek karar vermelidir. Bu kararları alırken piyasada fiyatların nasıl belirlendiği de önemli rol oynar.
Endekse seçilen hisselerde şirketin Piyasa Değeri kullanılır. Burda faiz gelir ve giderlerinin ya da İslama uygun olmayan faaliyetlerden elde edilen gelirlerin ve faizli borçların, Piyasa değerine oranlarına bakılır. Ancak borsada bazı şirketlerin piyasa değerleri manipülatif bir şekilde arttırılabilmekte ya da azaltılabilmektedir. Bu noktada kişi, yukardaki değerlendirme ve yöntemleri dikkate aldıktan sonra kendisi karar vermelidir.
Örneğin bir X hissesi PD/DD (piyasa değerinin defter değerine oranı) rasyosu ile 0.3 seviyelerinde sürünüyorken bu şirketin faizli borçları çok yüksek görünebilir. Ancak PD/DD seviyesinin düşüklüğü, hisse senedinde pozisyon almış bir grubun baskısı sonucunda ortaya çıkmış olabilir. Aynı şekilde düzenli olarak kazancı artan bir şirketin F/K oranı (Fiyatın hisse başına kazanca oranı) çok düşük seviyelerde iken piyasa değeri de düşük kalabilecektir. Örneğin EGEEN (Ege Endüstri) gibi düzenli olarak iyi KAR açıklayan bazı hisselerde zaman zaman birtakım gruplar baskı kurarak çok düşük F/K seviyelerinde hisse senetlerini toplayabilmektedir. İlgili hisse senetleri bir süre takip edildikten sonra bu suni fiyatlamalar da islami hisse belirlemede dikkate alınabilir diye düşünmekteyiz.
Piyasa Değerine Değişik Bir Bakış
Piyasa değeri belirlenirken şirketin sermayesinde görünen hisse senedi adedi ile hisse senedinin borsadaki fiyatı çarpılır. Böylece şirketin değeri ortaya çıkar.
Bu şekilde hesaplanan Piyasa değeri olması gerekenin çok altında ise doğruyu yansıtmadığı için en azından şirketin özkaynakları baz alınabilir. Bunun dışında alternatif olarak indirgenmiş nakit akımları yöntemi gibi değişik metodlarla şirketin olması gereken değeri daha doğru bir şekilde hesaplanabilir.
İslama Uygun Çalışan Şirketin Hisse Senedini Alma Kararı
Borsanın çok riskli bir yer olduğu unutulmamalıdır. Hisse senedinin helal kategoride olması onu ucuz kılmıyor. Bu sebeple yatırım yaparken şirketin karlılığı, borç/özkaynak durumu, PD/DD oranı, F/K değeri ve benzeri rasyolar dikkatlice incelenmelidir. Yapılan yatırımın vadesi ve ilgilendiğimiz sektörlerle ilgili beklentiler ve olası problemler de dikkate alınmalıdır. Örneğin yüksek faiz ortamında otomobil ve gayrimenkul alıp satmak zorlaşmaktadır. Bu sektörlerde çalışan şirketlerin gelirleri de bu durumdan olumsuz etkilenebilmektedir.
Ayrıca şirketin ucuz ya da pahalı olması bilgisi de zaman zaman yetersiz olabilmektedir. Genel olarak ucuz olmasına rağmen iyi bir yükseliş yapmış bir hisse senedi, piyasa tarafından kısa vadede pahalı bulunabilir. Bu durumda alım/satım kararlarında Teknik Analize başvurulabilir. Trend, göstergeler ve hareketli ortalamaların incelenmesiyle yön belirlenebilir. Şayet birileri çok önceden pozisyon açtığı için yeterli kazanca sahipse bir kar realizasyonuna yakalanma ihtimaliniz vardır. Bu noktada giriş yapmışsanız hisse senedi baskı altında kalabilir ve bu da sizi uzun süre bekletebilir.
TEMETTÜ (KAR PAYI) Dağıtan Şirketler Tercih Edilebilir
Şirketlerin değerine ve elde ettikleri gelirlere, hisse miktarımız oranında ortak oluyoruz. Yatırımcısını gerçek bir ortak gibi görerek NET KARını bizle paylaşan şirketlere yatırım yapmak uzun vadede mantıklı olabilmektedir. Faaliyet alanı İslam’a uygun olsa da bazı şirketler bedelli sermaye arttırımları ile yatırımcının birikimlerini eritebilmektedir. İlgili sermaye arttırımlarını hangi sebeplerle yaptıkları ve yatırımcıdan toplanan paraları nasıl değerlendirdikleri dikkatle takip edilmelidir.
Bir başka görüş ise hisse senetlerinin sadece alınıp belli bir süre sonra da kardan pay almadan satılmasının daha güvenli olabileceği şeklindedir. Faaliyetleri ve gelirleri yukardaki koşulları sağlayan şirketin KARı alınmadığı takdirde yatırımcının elde ettiği gelirde, faiz olmayacağı belirtilmiştir.
Borsa İstanbul’dan bazı şirketlerin bilançoları incelenerek İslami olarak yatırım yapılıp yapılamayacağı bu bölümde uygulamalı olarak gösterilecektir (inşallah).
NOT: Bu sayfada verilen bilgilerle “borsa caiz midir?”, “borsa haram mıdır?” vb. gibi sorulara cevap vermeyi amaçlamadık. Bu konu hassas bir borsacıdan ziyade din adamlarının alanına girmektedir. Burda okuduklarınızda çelişki olduğunu düşündüğünüzde onların görüşlerini dikkate alınız.
Ülkelerin ekonomik savaşlarla yıkılmaya çalışıldığı bir dönemde müslümanların finansal açıdan mümkün olduğunca güçlü olmalarının önemli olduğu düşüncesine sıcak bakan birisi olarak bazı alternatif yatırım araçlarındaki sıkıntıları da dikkate alırsak (uygun şirketleri seçmek kaydıyla) borsa konusunda çok katı bir görüntü vermiyor olabiliriz. Bununla birlikte genel olarak borsanın yapısı gereği insanların sosyal hayatını ve psikolojisini olumsuz etkileyebileceği gerçeğini vurgulamakta da fayda vardır. Yani konu İslam’la ilgili olsun ya da olmasın genel kanaatimiz (şayet henüz girilmemişse) borsadan uzak durulması yönündedir.
Önceden Hazırlanın: >> Şirketlerin bilançoları için KAR/ZARAR Tahminleri
Borsada Para Kazanma İle İlgili Sayfamızı İnceleyiniz:
https://www.borsanalist.com/borsada-para-kazanma
En Faydalı Borsa Siteleri Hangileridir? :
https://www.borsanalist.com/onemli-web-siteleri
Etiketler: islami hisse, helal hisse, faiz getirisi olmayan hisse senetleri, faizsiz yatırım, borsa caiz mi?
Bu 4 Sektöre 2021’de Dikkat
Sektörlere Göre Borsadaki Şirketler
Ereğli Temettü Dağıtım Tarihi ve Miktarı
Karel, TOGG’un Elektrikli Araç Tedarikçisi Listesinde
Tofaş: Fiat Chrysler ve Peugeot Birleşmesi- Ortaklık Yapısında Dolaylı Değişiklik
Ford, VW Anlaştı: 1 Tonluk Ticari Araç Üretim, Tedarik ve Lisans Anlaşması
Bedelsiz Potansiyeli Hesaplama
Fiyat Kazanç Oranı Düşük ve Yüksek Hisseler
2 Hisse Daha Ekliyoruz
2023 6-Aylık (2. Çeyrek) Bilanço Tarihleri
5 Büyük Bedelsiz
Borsada 6 Şirketin Hisselerine Tedbir
Bedelsiz Haberleri
Bosch Fren’den Çılgın Bedelsiz : Kaç Adet Hissem Olur?
Kazandıran Teknik Analizlerimiz